بسیاری از خانم ها و آقایان از ریزش دائم موهای خود رنج می برند. ریزش موی شدید و ناگهانی علل گوناگونی دارد و از نظر روحی مشکلات زیادی را برای افراد به بار می آورد. ریزش مو یا آلوپسی می تواند صرفاً کف سر یا در مواردی تمامی بدن را درگیر کند. گاهی اوقات این ریزش مو دائمی بوده و نام آلوپسی سیکاتریسیل (با اسکار) به آن اطلاق می شود. با این حال در اکثر موارد از دست دادن موها موقتی است و پس از رفع مشکل زمینه ای رشد موها مجدداً از سر گرفته خواهد شد. از جمله علل این وضعیت می توان به مسائل ژنتیکی، تغییرات هورمونی، بیماری های طبی یا تغییرات روی داده در جریان پیری اشاره کرد.

اگرچه ریزش مو از هر نوعی باعث ایجاد اضطراب در افراد می گردد، اما از دست دادن یک شبه حجم قابل توجهی از موها تجربه ای بسیار دردناک بوده و بنابراین لازم است که حتماً علت این مشکل شناخته و رفع گردد. در این مقاله می خواهیم به بررسی علل ریزش موی شدید و ناگهانی و معرفی روش های به کار رفته در درمان آن بپردازیم.

از دست دادن تقریباً ۱۰۰ تار مو در طول روز امری طبیعی است. این موها ممکن است هنگام شانه زدن یا پس از بیدار شدن از خواب بر روی بالش افراد دیده شوند. این سطح از ریزش مو جزئی از چرخه طبیعی رشد موهاست. هر تار مو به طور طبیعی به مدت چند سال رشد کرده، سپس چند ماه در فاز استراحت باقی می ماند و پس از پایان این دوره با ریزش خود چرخه جدیدی از رشد مجدد را آغاز خواهد کرد.

علت ریزش موی شدید و ناگهانی از ریشه چیست؟

بسیاری از افراد در دوره ای از زندگی خود دچار ریزش موی ناگهانی و شدید می گردند. این حالت ممکن است در نتیجه مشکلات تیروئیدی، بیماری پسوریازیس، برخی داروها یا ترکیبات به کار رفته در شیمی درمانی رخ دهد. به علاوه در بعضی از افراد مبتلا به ریزش مو، مشکلاتی چون اضطراب و افسردگی پررنگ بوده و این افراد را مستعد آلوپسی شدید می گرداند.

ریزش ناگهانی موها عمدتاً در نتیجه دو نوع بیماری ایجاد می شود: یکی تلوژن افلوویوم و دیگری آلوپسی آره آتا (ریزش موی سکه ای). تلوژن افلوویوم همراهی قوی با استرس های جسمی و روحی داشته و موجب افزایش سرعت ریزش موها در فاز تلوژن می گردد. اصطلاح تلوژن به مرحله استراحت موها اطلاق می شود. در بیماری تلوژن افلوویوم موها زودتر از موعد از فاز رشد خارج شده و وارد مرحله استراحت یا ریزش می گردند.

از سوی دیگر، آلوپسی آره آتا یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به فولیکول های موی خود فرد حمله کرده و به ایجاد طاسی برگشت پذیر به فرم سکه ای می انجامد.

دقت داشته باشید که بایستی این دو حالت را از فرم ارثی ریزش مو یا آلوپسی آندروژنی که به صورت تدریجی و در طی سال ها رخ می دهد، افتراق دهید. در ریزش موی ارثی موها به مرور نازک تر شده و خط رویش آن ها به عقب رانده می شود. این واریانت از طاسی الگوهای زنانه و مردانه ریزش مو در افراد مسن را ایجاد می کند.

در ادامه به توضیح علت ناگهانی ریزش مو در زنان و نیز مهم ترین علت ریزش مو مردان پرداخته و درمان های رایج در ریزش موی شدید و ناگهانی را شرح خواهیم داد:

مهمترین علت ریزش مو در زنان

علل مختلفی ممکن است موجب ریزش مو در زنان گردند. شایع ترین نوع ریزش مو چه در زنان و چه مردان، ریزش موی ارثی است که به دنبال فرآیند پیری برای افراد رخ می دهد و آلوپسی آندروژنی نامیده می شود. الگوهای قابل پیش بینی طاسی در زنان و مردان مسن به دنبال آلوپسی آندروژنی ایجاد می گردند. در این وضعیت موها به تدریج نازک تر شده و خط رویش مو به عقب رانده می شود.

به جز آن، تغییرات هورمونی و ابتلا به بیماری های طبی نیز ممکن است ریزش موی موقت یا دائمی را برای افراد ایجاد کنند. برای مثال تغییرات هورمونی ناشی از بارداری و زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئیدی همگی در این دسته جای می گیرند. بیماری هایی نظیر آلوپسی آره آتا نیز می توانند به صورت پچ های ریزش مو بروز یابند.

به علاوه، در عفونت کف سر با کرم حلقه ای نیز کچلی ایجاد می شود. تریکوتیلومانیا نیز یک بیماری روانپزشکی است که در آن فرد به دست خود موهایش را می کند. در این بیماری موها با طول های متفاوت دیده می شوند.

داروها و مکمل ها نیز علت بعدی ریزش موی شدید و ناگهانی در زنان به شمار می روند. گاهی اوقات ریزش مو در نتیجه عوارض برخی داروها، مانند داروهای به کار رفته در سرطان، آرتروز، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرس و فشار خون بالا ایجاد می شود.

پرتودرمانی سر نیز سیر رشد موها را تحت تأثیر قرار داده و ممکن است پس از پرتودرمانی سرطان های ناحیه سر و گردن، موها دیگر به فرم سابق رشد نکنند.

تنش های جسمی و روحی شدید نیز می توانند باعث ریزش مو گردند. در این حالت که تحت عنوان تلوژن افلوویوم شناخته می شود، چند ماه پس از یک شوک روحی یا جسمی، ریزش موی شدید و ناگهانی رخ می دهد.

سفت بستن موها با کش یا کلیپس نیز می توانند با مکانیسم ایجاد تنش موجب ریزش مو گردد. همچنین ماساژ روغن داغ نیز می تواند به عنوان یک علت بالقوه برای ریزش مو شناخته شد. در مواردی که با ایجاد اسکار یا بافت جوشگاهی همراه است، ریزش مو دائمی خواهد بود.

علت ناگهانی ریزش مو در زنان – تلوژن افلوویوم

تلوژن افلوویوم حالتی است که موجب ریزش ناگهانی و شدید موهای سر به خصوص در زنان می گردد. گاهی اوقات ممکن است ریزش مو در دیگر نواحی بدن نیز رخ دهد. عوامل متعددی ممکن است این بیماری را به وجود آورده و یا منجر به عود آن گردند. این عوامل عبارتند از:

• تنش های روحی شدید
• تغییرات هورمونی پس از بارداری
• آسیب های جسمی شدید مانند جراحی های سنگین
• عفونت های شدید و مقاوم
• مصرف برخی داروها مانند ترکیبات رتینوئیدی، بتابلوکرها، مهارکننده های کانال های کلسیمی، قرص های ضدافسردگی و ترکیبات ضدالتهاب مانند ایبوپروفن.
• قطع داروهای حاوی استروژن
• کمبود مواد مغذی مانند پروتئین یا آهن
• کم کاری یا پرکاری تیروئید
• بیماری های مزمن شدید
• رژیم غذایی با کالری ناکافی

در هر یک از شرایط فوق، بدن به منظور مقابله با استرس پیش رو واکنش نشان داده و در این مورد، موجب تبدیل فاز رشد موها به فاز استراحت می گردد. در این فاز موها به طور طبیعی از ریشه درآمده و موهای جدید جای آن ها را می گیرند. در بیماری تلوژن افلوویوم، تغییر فاز سریع و جبران نشده علائم شدید ریزش موی ناگهانی را ایجاد می کند.

ممکن است تلوژن افلوویوم به همراه ریزش موی آندروژنی رخ دهد که در این حالت، ریزش موهای کوتاه و نازک نیز در کنار موهای بلند که در فاز تلوژن قرار دارند رخ داده و الگوی گیج کننده ای از ریزش مو را ایجاد می کند.

ریزش موی شدید و ناگهانی ناشی از تلوژن افلوویوم معمولاً سه ماه پس از یک عامل استرس زای جسمی یا روحی رخ داده و در برخی تحقیقات نیز این فاصله طولانی تر ذکر شده است. اگرچه ابتلا به تلوژن افلوویوم برای هیچ کسی خوشحال کننده نیست اما با نگاه به نیمه پر لیوان درمی یابیم که این حالت پس از رفع عامل استرس زا ظرف مدت شش ماه خود به خود بهبود می یابد. به عبارت دیگر این بیماری موقتی بوده و اگرچه بعد از شش ماه نیز ممکن است درجاتی از ریزش مو را تجربه کنید، اما عموماً میزان آن به مرور زمان کاهش خواهد یافت.

در مواردی که عامل ریزش مو تغییرات هورمونی یا کمبود مواد تغذیه ای است، پس از رفع مشکل زمینه ای، تلوژن افلوویوم متوقف می گردد. همچنین در کسانی که به دنبال مصرف دارو دچار این مشکل شده اند، قطع دارو اثرات چشمگیری را بر روی رشد مجدد موها خواهد گذاشت.

پس از دوره های ریزش مو به دنبال تلوژن افلوویوم، ممکن است تا برگشتن موها به حالت عادی مدتی زمان نیاز باشد. اگرچه رشد مجدد موها ظرف مدت چند ماه پس از قطع عامل زمینه ای آغاز می گردد، اما بازیابی کامل آن خصوصاً برای افرادی که موهای بلند دارند، ممکن است تا بیش از یک سال به طول بیانجامد.

آلوپسی آره آتا یا ریزش موی سکه ای

آلوپسی آره آتا که نام دیگر آن ریزش موی سکه ای است، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن فولیکول های مو را به اشتباه مورد هدف قرار داده و در نتیجه آن ریزش مو حاصل می شود.

در این بیماری طاسی در نواحی یا پچ های مدور رخ می دهد که ممکن است به مرور به یکدیگر پیوسته و نقاط بزرگ تری را ایجاد کنند. ریزش موی سکه ای تقریباً ۲ درصد از افراد جمعیت عادی را درگیر می کند.

محققان در حال حاضر به طور دقیق علت بروز آلوپسی آره تا را نمی دانند. با این حال، مطالعات نشان داده است که محرک های ریزش مو ممکن است مسائل جسمی یا تنش های روحی، عفونت ها یا برخی داروها باشند.

اگر در افراد خانواده خود فردی را با سابقه ریزش موی سکه ای می شناسید، این امر شانس شما را برای ابتلا به این بیماری افزایش می دهد. اگرچه به طور بالقوه کودکان و افراد کم سن و سال نیز می توانند از این بیماری متأثر شوند، اما در اغلب اوقات طاسی سکه ای در بازه سنی ۲۵ تا ۳۶ سال رخ می دهد.

در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد؛ اما روش های درمانی متعددی برای کمک به کنترل علائم آن ابداع شده است. در برخی موارد، افراد هیچ گونه نیازی به درمان نداشته و خود به خود بهبود خواهند یافت. تقریباً نیمی از افرادی که به بیماری آلوپسی سکه ای مبتلا می شوند، ظرف مدت یک سال بدون هیچ درمانی بهبود یافته و بار دیگر شاهد رویش مجدد موهای خود خواهند بود. دقت داشته باشید که عود بیماری نیز محتمل بوده و ممکن است پس از بهبود، مجدداً سیر علائم رو به وخامت پیش رود.

مهم ترین علت ریزش مو مردان – علت ریزش مو از ریشه چیست؟

اغلب مردان با گذشت زمان درجاتی از طاسی با الگوی مردانه را از خود نشان می دهند. طاسی آندروژنی اغلب اوقات به صورت تدریجی رخ می دهد اما گاهی نیز ممکن است به سرعت در یک فرد بروز یابد. اگرچه انواع دیگر طاسی مانند آلوپسی آره آتا نیز با نسبت مشابه هم در زنان و هم مردان رخ می دهد، با این حال مهم ترین علت ریزش مو از ریشه در مردان طاسی آندروژنی است. در افرادی که سابقه طاسی را در اقوام و اعضای خانواده خود ذکر می کنند، بروز این حالت بیشتر است. به علاوه مردان چون سطح بالاتری از هورمون تستوسترون را دارند، بیشتر در معرض خطر کچلی آندروژنی قرار داشته و در سنین پایین تری دچار این مشکل می شوند. به همین دلیل در مردانی که دچار ریزش موی شدید و ناگهانی می شوند، تست اندازه گیری سطح تستوسترون خون انجام می شود. مینوکسیدیل و فیناستراید به طور شایع در کنترل علائم طاسی به کار می روند؛ با این حال این داروها فقط به منظور تعویق فرآیند ریزش موی آندروژنی کاربرد داشته و برای بازیابی مجدد موها کاشت مو توصیه می شود.

ریزش مو شدید دارم؛ چه کار کنم؟

ممکن است پیش تر اسم داروی مینوکسیدیل که یک داروی موضعی برای تقویت رشد موهاست را شنیده باشید. اگرچه داروها و ترکیبات متعددی در درمان انواع مختلف طاسی به کار برده می شوند، همچنان این دارو در صدر پرکاربردترین داروهای ریزش مو شناخته می شود.

مینوکسیدیل به فرم مایع یا فوم با غلظت ۲ درصد و ۵ درصد در بازار موجود است. محققان بر این باورند که مینوکسیدیل از طریق افزایش جریان خون به نواحی درگیر اثر خود را اعمال می کند. جریان خون بیشتر به بافت به این معناست که مواد مغذی بیشتری نیز به فولیکول های مو رسیده و این امر موجب تقویت رشد موها می گردد. به علاوه در درمان با مینوکسیدیل، مدت زمان فاز استراحت فولیکول های مو کوتاه گردیده و به این ترتیب موها زودتر به فاز رشد چرخه می رسند.

دوزهای بالاتر داروی مینوکسیدیل در کمک به رشد مجدد موها نقش دارد. با این حال عوارض جانبی آن از قبیل خارش و آزار پوستی در محل استعمال نیز بیشتر خواهند بود.

اگرچه مینوکسیدیل ۵ درصد از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا برای رفع مشکل ریزش مو در مردان توصیه شده است، عمدتاً مصرف آن در زنان توصیه نمی شود. علت این موضوع رشد بی رویه موها به دنبال مصرف مینوکسیدیل است. البته در صورت لزوم پزشک ممکن است فواید این دارو را به مضرات آن ترجیح داده و برای دوره های کوتاه و با پایش دقیق عوارض جانبی، مینوکسیدیل را برای زنان نیز تجویز نماید.

اگر علت ریزش موی شما بیماری تلوژن افلوویوم است، علی رغم اینکه محصولاتی مانند مینوکسیدیل می توانند رشد مجدد موها را تحریک کنند، اما به طور کلی توصیه می شود که بیماری زمینه ای یا کمبود تغذیه ای که موجب بیماری شده اصلاح گردد. تجویز یک رژیم غذایی سالم به همراه مکمل های غذایی می تواند به افرادی که دچار کمبود پروتئین یا آهن در غذای خود هستند کمک بسزایی نماید.

استفاده از داروها به عنوان خط اول درمان برای بیماری آلوپسی آره آتا بسیار مؤثر بوده و با این حال ممکن است شدت آن ها بیش از حد نیاز باشد. همانطور که گفتیم گاهی ریزش موی سکه ای بدون نیاز به هیچگونه مداخله ای بهبود می یابد. اما در موارد شدید ممکن است احتیاج به مصرف داروهای قوی سرکوب کننده سیستم ایمنی همانند داروهای کورتیکواستروئیدی به صورت موضعی یا خوراکی داشته باشید.

درمان ریزش مو زنان در خانه

برای اینکه موهایتان رویش مناسبی داشته باشند، احتیاج به انواع ترکیبات مغذی از قبیل پروتئین ها، آهن، کلسیم، منیزیم، روی و ویتامین هایی چون نیاسین و بیوتین خواهید داشت. بنابراین با افزودن این ترکیبات به رژیم غذایی خود و جبران کمبود مواد مغذی می توانید تا حد زیادی از ریزش موی شدید و ناگهانی در خود جلوگیری کنید:

در واقع در بسیاری از موارد، همین درمان ها برای ریزش مو کفایت می کنند و نیازی به مصرف دارو نخواهید داشت. برخی از درمان های خانگی که می توانید برای رشد مجدد موهای خود یا جلوگیری از ریزش آن ها امتحان کنید عبارتند از:

• ماساژ کف سر: ماساژ روزانه سر با ماسک یا روغن مو، موجب بازیابی فولیکول های مو گردیده و رویش موهای ضخیم را افزایش می دهد. به علاوه، ماساژ سر از استرس و تنش عصبی فرد کاسته و به این ترتیب مانع از بروز تلوژن افلوویوم می گردد.
• مصرف آلوئه ورا: این ترکیب از دیرباز به عنوان یکی از مواد مؤثر در درمان ریزش مو شناخته شده است. آلوئه وری همچنین به عنوان یک نرم کننده عمل کرده و باعث آرامش بخشی به پوست کف سر می گردد. کاهش شوره سر و باز کردن منافذ فولیکول های مو نیز از دیگر اثرات مثبت آلوئه ورا به شمار می رود. شما می توانید ژل خالص آلوئه ورا را چند بار در هفته بر روی کف سر خود استعمال کنید. همچنین می توانید از شامپوها یا نرم کننده های حاوی این ماده استفاده کنید.
• روغن نارگیل: روغن نارگیل سرشار از اسیدهای چرب است که این ترکیبات به درون ساقه مو نفوذ کرده و مانع از دست رفتن پروتئین موها می گردد. شما می توانید روغن نارگیل را بسته به نوع موهای خود قبل یا بعد از حمام استفاده کنید. روغن نارگیل موجب تقویت رشد موها و نیز درخشندگی هرچه بیشتر آن ها می گردد.
• روغن ماهی: مصرف مکمل های امگا ۳ به همراه ترکیبات آنتی اکسیدان، استحکام و ضخامت موها را بهبود بخشیده و ریزش مو را کاهش می دهد. اسیدهای چرب امگا ۳ همچنین موجب ارتقای عملکرد سیستم ایمنی و بهبود سلامت کلی فرد می گردند.
• عصاره جنسینگ: مکمل های حاوی عصاره جنسینگ از طریق تحریک فولیکول های مو، موجب تقویت رشد موها می گردند. این مکمل ها باید زیر نظر پزشک مصرف گردند.
• عصاره پیاز: عصاره پیاز با تقویت رشد موها در درمان ریزش موی سکه ای نقش داشته و جریان خون به بافت را افزایش می دهد.
• روغن رزماری: روغن رزماری یکی از اسنشال اویل هایی است که بسیاری از افراد جهت تقویت رشد و جلوگیری از ریزش موهای خود از آن استفاده می کنند. از این روغن می توان در درمان خانگی آلوپسی آندروژنی و دیگر علل ریزش موی شدید و ناگهانی استفاده کرد. دقت داشته باشید که به هیچ وجه اسنشال اویل ها را مستقیماً بر روی پوست خود استفاده نکنید و همیشه قبل از مصرف آن ها را با یک کریر اویل یا شامپو ترکیب کنید. شما می توانید چند قطره روغن رزماری را با یک کریر اویل مخلوط نموده و پس از ماساژ آن بر روی کف سر و موهای خود، آبکشی نمایید.
• روغن گرانیوم: با افزودن چند قطره روغن گرانیوم به یک کریر اویل، شامپو یا نرم کننده و استفاده از آن به عنوان ماسک مو می توانید اثرات چشمگیر این ترکیب را در آبرسانی به پوست سر و تقویت و بازیابی موهای خود مشاهده کنید.
• لیمو: مصرف عصاره تازه لیمو یا روغن لیمو بر روی پوست سر موجب تقویت رشد موها می گردد. با قرار دادن عصاره تازه لیمو بر روی کف سر به مدت 15 دقیقه و سپس شستن موها شاهد اثرات باورنکردنی این ماده طبیعی را بر روی موهای خود خواهید بود. شما همچنین می توانید از اسنشال اویل رقیق شده لیمو در کریر اویل به عنوان ماسک مو استفاده کنید.

درمان ریزش موی شدید با تزریق هیر فیلر

یکی از بهترین راهها برای رفع ریزش موی شدید تزریق فیلر مو یا همان هیر فیلر می باشد.محتویات فیلر بعد از تزریق با سوزن های بسیار ریز به پوست سر فعال شده و به سرعت شروع به تقویت سلول های پوست و مو می‌نمایند. با اینکار گردش خون در پوست سر بهبود می یابد و مواد لازم برای تغذیه فولیکول ها تامین میگردد. فیلر بدین ترتیب موجب قطع ریزش غیر طبیعی موها و افزایش سلامت و شادابی آنها می‌شود.

سخن آخر

اگر دچار ریزش شدید و ناگهانی موهای خود شده اید، بهترین کار این است که به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات علی رغم دانستن اطلاعات ذکر شده در این مقاله، تشخیص علت ریزش مو دشوار بوده و ممکن است بیماری ها هم پوشانی قابل توجهی با هم داشته باشند.

به علاوه گاهی چند عامل به طور همزمان در بروز طاسی ناگهانی نقش دارند که در این موارد نیز احتیاج به بررسی بیشتر خواهد بود. پزشک با در نظر گرفتن تمامی این جوانب و نیز انجام برخی تست های ضروری علت ریزش موی شدید و ناگهانی را در شما کشف نموده و درمان های مناسب را برایتان تجویز خواهد کرد. دقت داشته باشید که درمان کچلی باید حتماً زیر نظر پزشک صورت گیرد تا از عوارض ناخواسته داروها و خوددرمانی های نابه جا و خطرناک جلوگیری گردد.